O tym trzeba pamiętać: roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i gospodarowaniu odpadami

Jednym z obowiązków przedsiębiorcy wytwarzającego odpady bądź gospodarującego nimi, jest stworzenie rocznego podsumowania. Nie jest to tylko wewnętrzna informacja, a bardzo ważny dokument, którego zgodność będzie poddana weryfikacji przez organ kontrolujący. Już teraz warto zyskać wiedzę na temat tego, czym jest roczne sprawozdanie BDO.

W tekście odpowiemy na następujące pytania:

• Kto musi złożyć sprawozdanie roczne, a kogo ono nie dotyczy?
• O których terminach trzeba pamiętać, czego trzeba się nauczyć?
• Jakie są kary dla tych, którzy tego nie zrobią?
• Jak można w 2 kliknięciach stworzyć gotowe i bezbłędne sprawozdanie?

Szczególnie ostatnia część jest godna uwagi, bo opisujemy w niej usługę całkowicie zmieniającą sposób działalności przedsiębiorcy w obrębie dokumentacji BDO.

Kto musi pamiętać o sprawozdaniu rocznym BDO?

Sprawozdanie roczne jest obowiązkowe dla: wszystkich podmiotów zobowiązanych do prowadzenia ewidencji odpadów w ramach BDO oraz tych, których działalność związana jest z gospodarowaniem odpadami.

Nie muszą go składać: te podmioty, które nie są zobowiązane do prowadzenia ewidencji odpadów, jak również te, które są zobowiązane do prowadzenia ewidencji w odniesieniu do wytwarzanych odpadów, lecz w poprzednim roku nie prowadziły takiej działalności (przedsiębiorstwa te nie będą musiały składać „sprawozdania zerowego”). Podobnie sprawa wygląda w przypadku podmiotów gospodarujących, które w roku sprawozdawczym nie odnotowały takiej aktywności.

Jakie są terminy związane z przygotowaniem sprawozdania?

Należy zapamiętać ostateczny termin, czyli 15 marca każdego roku. Właśnie do tego dnia należy rozliczyć poprzedni rok kalendarzowy – i chociaż większość przedsiębiorców czeka na ostatni moment, to zdecydowanie warto się pochylić nad sprawą nieco wcześniej i mieć ten obowiązek dopełniony przed czasem.

Po złożeniu deklaracji, zawierającej między innymi wszystkie masy i rodzaje wytworzonych odpadów, trzeba poczekać na weryfikację przez organ i ewentualne wezwanie do korekty sprawozdania . Marszałek województwa w takim piśmie wskaże ostateczną datę nadesłania poprawnego dokumentu (maksymalnie 14 dni od daty otrzymania), terminu tego nie wolno przekroczyć.

Jakie informacje powinny znaleźć się w sprawozdaniu?

Czy każdy korzystający z BDO będzie miał taki sam zakres obowiązków? Odpowiedź brzmi: nie, jest on inny w zależności od wykonywanej działalności. Do innych czynności są zobligowani przedsiębiorcy zajmujący się demontażem pojazdów, zbierający zużyty sprzęt lub zajmujący się odzyskiem innym niż recykling. Takich przykładów jest więcej, ze szczegółami można zapoznać się w ramach tego zestawienia, stosując się do wskazówek ustawodawcy.

Mając na uwadze podmioty, które wyłącznie wytwarzają odpady – i jednocześnie nie prowadzą działalności w zakresie zbierania i/lub przetwarzania odpadów – ZEME często spotyka się z pytaniem: “czy jeśli nie przekazaliśmy żadnych odpadów w poprzednim roku, to musimy składać sprawozdanie roczne?”. Przedsiębiorcy ci mylnie skupiają uwagę na odpadach, które zostały przekazane innym podmiotom w roku sprawozdawczym, a nie na odpadach wytworzonych. A przecież to właśnie tych wytworzonych przez nich odpadów dotyczy przedmiotowe sprawozdanie!

Film instruktażowy dotyczący sprawozdania rocznego

W tym miejscu warto wspomnieć, że strona rządowa przygotowała całkiem obszerną bazę wiedzy dotyczącą poprawnego korzystania z dostarczanych przez nią narzędzi. Co najważniejsze, jest ona przygotowana w postaci poradników wideo, czyli w najbardziej przystępnej formie. Poniżej przedstawiamy film zawierający podstawowe informacje, a resztę poradników można znaleźć na stronie rządowej w dziale siódmym „Sprawozdania o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami”.

Jakie kary za brak rocznego sprawozdania BDO?

Niedopełnienie obowiązków przez podmioty, które powinny złożyć zeznanie, będzie skutkowało nałożeniem kar przez odpowiednie organy. O to, jakie są konsekwencje dla przedsiębiorców, zapytaliśmy ekspertkę ZEME, Annę Michalską-Gawin:

Kto i jakie kary może nałożyć za brak sprawozdania rocznego?

Jeżeli podmiot obowiązany do sporządzenia rocznego sprawozdania o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami nie składa tego sprawozdania, podlega karze grzywny, która może wynosić od 20 do 5000 złotych.  

Nie przewidziano natomiast kary za złożenie ww. sprawozdania niezgodnego ze stanem faktycznym. W takiej sytuacji marszałek województwa wzywa za pośrednictwem BDO do jego korekty. Dopiero wówczas, gdy korekta sprawozdania nie zostanie złożona w wyznaczonym terminie, jest to traktowane jako niewykonanie obowiązku przekazania sprawozdania. 

Z racji tego, że w tym przypadku mamy do czynienia z karą grzywny, wszystko wskazywałoby, że jest ona nakładana przez sąd. Niemniej jednak podkreślenia wymaga, iż w sprawach o wykroczenia ustawodawca przewidział postępowanie mandatowe. Do ich nakładania są uprawnieni m.in. Inspektorzy Inspekcji Ochrony Środowiska i to oni w praktyce nakładają grzywnę w drodze mandatu karnego za brak złożenia przedmiotowego sprawozdania. 

Co powinien zrobić przedsiębiorca, który zorientował się, że przekroczył ustawowy termin?

Złożyć je niezwłocznie, nie czekając na wezwanie. Z mojego doświadczenia wnioskuję, że zawsze okolicznością łagodzącą jest fakt, że podmiot sam zauważył u siebie nieprawidłowości i chce je naprawić, zanim wykaże je organ. Nawet jeśli nie uda się uniknąć kary, to pamiętajmy, że jej wysokość ma charakter uznaniowy i zależny od stopnia winy zobowiązanego do prowadzenia sprawozdawczości.

Jeśli spełnisz ten warunek, to 2025 roku sprawozdanie utworzysz dwoma kliknięciami

Oczywiście z powodzeniem można skorzystać z rządowego systemu do obsługi BDO, który oferuje wszystkie niezbędne funkcje, aby prowadzić zgodnie z prawem dokumentację związaną z odpadami. W przypadku niewielkich wytwórców i jednoosobowych podmiotów takie rozwiązanie może okazać się optymalne, jednak problem pojawia się w przypadku średnich i większych przedsiębiorstw. Są to nierzadko podmioty o rozproszonej strukturze, z mnóstwem filii, z których każda generuje osobną dokumentację. Na koniec roku wszystkie te dane trzeba zebrać, a potem umieścić w rocznym sprawozdaniu.