Baterie i akumulatory to bardzo perspektywiczny biznes. O jakich obowiązkach powinni pamiętać przedsiębiorcy wprowadzający je na rynek?

Temat baterii i akumulatorów należy do jednych z najbardziej „gorących” na europejskim rynku. Sprawcą jest oczywiście rosnący popyt generowany przez wiele branż związanych z produkcją elektroniki, narzędzi i oczywiście samochodów. W 2022 roku szacowano, że osiem lat później globalne zapotrzebowanie na baterie będzie nawet 14-krotnie większe niż w momencie badania, a UE będzie miała swój spory udział w tym zwiększonym popycie. Nic więc dziwnego, że wielu średnich i dużych przedsiębiorców widzi w tym zagadnieniu swoją szansę inwestycyjną i rozwojową, również w polskich realiach. Dlatego dziś wraz z naszą ekspertką, Anną Michalską-Gawin, przyglądamy się obowiązkom podmiotów wprowadzających baterie i akumulatory do obrotu. 

Z tego artykułu możesz się dowiedzieć:

• W jakich przykładowych sytuacjach możemy mówić o wprowadzaniu na rynek, a kiedy nie?
• Jak dużo obowiązków czeka na wprowadzających akumulatory?
• Z którymi aktami prawnymi warto się zapoznać?
• Jakie są możliwości wsparcia przedsiębiorstwa z zewnątrz, aby cały proces gospodarowania odpadami był łatwiejszy i pozbawiony typowych błędów?

Jeśli prowadzisz średnią lub dużą firmę, być może działasz w wielu branżach jednocześnie. Dlatego możesz zapoznać się z innymi artykułami z naszej eksperckiej serii:

• Obowiązki wytwarzającego sprzęt elektryczny i elektroniczny,
• Obowiązki wprowadzającego produkty w opakowaniach.

Kolejne publikacje z tej serii już wkrótce pojawią się na blogu ZEME, dotykając pełnego przekroju obowiązków recyklingowych i prawnych w różnych branżach.

Anna Michalska-Gawin to ekspertka ZEME, pracująca w zespole na stanowisku Environment Manager. Posiada szeroką wiedzę prawną, którą cały czas łączy z praktyką i specyficznymi niuansami rynkowymi, jakie można poznać tylko i wyłącznie przy bezpośrednim styku z klientem. W ramach serii artykułów o obowiązkach nadzoruje treść pod kątem merytorycznym i odpowiada na najtrudniejsze pytania, podaje przykłady oraz odwołuje się do aktów prawnych.

Jakie są obowiązki wprowadzającego baterie i akumulatory na rynek i kogo one dotyczą?

Celem lepszego wprowadzenia w temat, zacznijmy od kilku przykładów, które przybliżą tematykę podmiotów wprowadzających akumulatory:

Przykład 1 – Spółka produkująca automatyczne, inteligentne odkurzacze

Pod Warszawą znajduje się duży zakład montujący autonomiczne roboty sprzątające. Jednym z działań wykonywanych podczas tworzenia gotowego produktu, jest umieszczenie w sprzęcie baterii litowo-jonowej, sprowadzonej od dostawcy z Bułgarii. Na etapie sprzedaży firma zajmuje się zarówno oferowaniem kompletnych odkurzaczy hurtownikom, jak i ich eksportem do UE. Podmiot ten montuje akumulator w sprzęcie trafiającym po raz pierwszy na rynek krajowy, więc dotyczą go obowiązki wprowadzającego.

Przykład 2 – Sieć handlowa sprzedająca baterie

Duża sieć handlowa nabywa baterie od importera lub sieci dystrybucyjnej, a następnie sprzedaje je klientom detalicznym w swoich sklepach wielkopowierzchniowych. W takim przypadku nie można uznać tej sieci jako wprowadzającej baterie na rynek – podmiot ten w sposób wtórny pośredniczy jedynie pomiędzy importerem a końcowym nabywcą.

Przykład 3 – Duży zakład zajmujący się przeróbką samochodów spalinowych na elektryczne

W związku z popularyzacją elektromobilności i zwiększonym popytem na auta elektryczne, firma posiadająca do tej pory sieć warsztatów postanowiła rozszerzyć swój biznes i zaoferować klientom możliwość przerobienia ich samochodów spalinowych na elektryczne. W związku z tym przedsiębiorstwo zamawia hurtowo w atrakcyjnych cenach baterie produkowane w Azji, a następnie montuje je w samochodach w hali pod Poznaniem. Firmę tę obejmują szczególne zasady dotyczące gospodarki odpadami, musi ona zarejestrować się w BDO i pamiętać o wszystkich obowiązkach wprowadzającego.

Przykład 4 – Przedsiębiorstwo zajmujące się sprowadzaniem i montażem systemów magazynowania energią

Ostatnia, przykładowa spółka to duży gracz na rynku fotowoltaiki, który swoją ofertę postanowił poszerzyć o autorski system magazynów energii o różnej pojemności. Do ich budowy korzysta z akumulatorów od polskiego dostawcy. Pomimo tego, że spółka ta tworzy zupełnie nowy produkt, to nie musi ona pamiętać o ustawowych obowiązkach. Dzieje się tak ze względu na to, że kupuje ona akumulatory od polskiego importera, który już został objęty obowiązkami wprowadzającego, a ponowne działania w tym przypadku wiązałoby się z dublowaniem masy akumulatorów.

Podstawowy obowiązek to rejestracja w BDO

O konieczności posiadania numeru BDO, posługiwania się nim w obrębie wystawianych dokumentów sprzedaży oraz prowadzenia dokumentacji rejestrowej wspominaliśmy już wielokrotnie. Warto przeczytać więcej na ten temat chociażby w artykule omawiającym najczęstsze błędy dużych sieci handlowych, z którego płynie dość uniwersalny przekaz dla wielu małych, średnich i dużych biznesów.

To, o czym warto pamiętać w kontekście wprowadzania baterii i akumulatorów na rynek jest fakt, że od rejestracji w BDO trzeba zacząć całą drogę. To fundament, na bazie którego budowane są inne obowiązki. Wiąże się z nim również opłata rejestrowa, a później roczna i produktowa.

Zbieranie, przetwarzanie i recykling – te działania musi sfinansować wprowadzający

Mając już wpis w BDO wraz z uiszczoną opłatą rejestrową, można przejść do najtrudniejszych zadań. Firma wprowadzająca musi bowiem zapewnić możliwość odbioru od klienta zużytych baterii, jednocześnie pamiętając o dołączeniu informacji o sposobie i warunkach takiego zwrotu. W praktyce najczęściej obowiązek informowania realizowany jest w postaci dodatkowej treści do instrukcji dołączanej do sprzedawanego sprzętu.

Kolejnym – po odbiorze – ważnym etapem jest unieszkodliwianie, recykling i przetwarzanie baterii lub akumulatorów. W tym celu należy podpisać umowę z zakładem przetwarzania, dysponującym odpowiednimi możliwościami w stosunku do tej kategorii odpadów. Trzeba też zwrócić uwagę na to, że zużyte baterie nie mogą po prostu leżeć w kącie na magazynie, czekając na odbiór. Trzeba dysponować osobnym pojemnikiem przeznaczonym tylko i wyłącznie na baterie lub akumulatory.

UWAGA! Tym aktom prawnym umieszczonym w systemie ISAP już teraz warto się przyjrzeć:

• Ustawa o odpadach,
• Ustawa o bateriach i akumulatorach,
• Rozporządzenie o zmianach w wysokości opłaty rejestrowej i rocznej,

Oczywiście ich analiza we własnym zakresie może zająć dużo czasu, dlatego sprawdźmy, o jakich jeszcze obowiązkach należy pamiętać.

Kilka słów o imporcie akumulatorów i baterii – tu również mamy mnóstwo obowiązków!

Importując jakiekolwiek towary pod własną marką, logo czy znakiem towarowym wszystkie obowiązki producenta przechodzą na importera. W przypadku baterii i akumulatorów będzie to obowiązek m.in. oznakowania symbolem selektywnego zbierania (przekreślony pojemnik na kółkach). Ponadto wprowadzane do obrotu baterie i akumulatory, w tym zestawy, powinny być oznakowane:

• symbolem chemicznym Cd, jeżeli zawierają powyżej 0,002% wagowo kadmu,
• symbolem chemicznym Pb, jeżeli zawierają powyżej 0,004% wagowo ołowiu.

Z kolei ogniwa guzikowe muszą być oznakowane symbolem chemicznym Hg, jeżeli zawierają powyżej 0,0005% wagowo rtęci. Wzory powyższych symboli są określone w załączniku nr 4 do ustawy.

Dodatkowo wprowadzane do obrotu baterie i akumulatory przenośne oraz samochodowe, powinny być zaopatrzone w informację o ich pojemności.

Umowy, ewidencje, opłaty

Wspomnieliśmy już o bardzo ważnej, obowiązkowej umowie z zakładem przetwarzania, jednak to nie koniec listy podmiotów zewnętrznych, z którymi możemy się związać. Nie jest to obowiązek, ale w przypadku dużych przedsiębiorstw warto rozważyć dołączenie podmiotu pośredniczącego, którego zadaniem będzie wykonywanie wielu różnych czynności:

• prowadzenie kampanii edukacyjnych,